يكي از موضوعات نگران كننده براي دارندگان لپتاپ ميزان عمر مفيد باطري و ميزان كاركرد آن در هر دوره شارژ مي باشد.اگرچه سازندگان لپتاپ هاي گوناگون همواره مي كوشند كه با بهره برداري از آخرين تكنولوژي و با استفاده از آخرين امكانات اين ميزان را زياد كنند,ولي در عمل نتيجه مورد رضايت كاربران حاصل نمي شود.تصور اينكه شما در لحظه اي بسيار حساس در حالي كه شارژ باطري لپتاپ به پايان رسيده است و امكان دسترسي سريع به برق هم نداريد و هر آن امكان از دست رفتن داده هاي خود را داريد,تصوير بسيار ناخوشايندي است كه تنها كاربران حرفه اي مي توانند بخوبي آن را درك نمايند.

لپتاپ ها همواره برخلاف آنچه ادعا مي شود داراي عمر باطري مفيدي كه به هنگام فروش دستگاه ذكر مي شود,نيستند.حتي لپتاپ IBM ThinkPad X31 كه طبق ادعاي سازنده آن در عمل بايستي داراي طول عمر مفيدي بيش از 10 ساعت بوده باشد,بيش از 8 ساعت نيست.در حقيقت سازندگان لپتاپ به زيركي هرچه تمامتر اين امر را به گردن كاربري مي گذارند كه بر طبق ادعاي آنان در شرايط ايده آل از لپتاپ خود بهره نبرده است.

يكي از بهترين گزينه ها استفاده از يك منبع باطري خارجي است كه توسط سازندگان ديگري سواي سازندگان اصلي لپتاپ هاي با مارك هاي مختلف توليد و عرضه مي گردند.وزن چنين منبعي بين 0.73kg and 1.5kg در نوسان است.قيمت آن نيز بين US$150 to US$500 متغير است.در برخي موارد اين منبع باطري خارجي قابليت استفاده در گوشي تلفن همراه و يا ساير ادوات جانبي نظير handheld را داراست.

اگر براي شما حمل و نقل چند پوند وزن اضافي اهميتي ندارد,آسان ترين روش براي استفاده هرچه بهتر از لپتاپ محسوب ميشود,چرا كه بسهولت به پورت برق AC لپتاپ شما وصل شده و نيازي به نرم افزار جانبي نيز ندارد.
 

 5 تكنولوژي بكار رفته در ساخت باطري هاي لپتاپ:

با 4 تكنولوژي ساخت بكار رفته در باطري هاي لپتاپ و نوع پنجمين كه بزودي از راه مي رسد,مي توانيد مطمئن باشيد كه بهترين انتخاب ممكن را خواهيد داشت.البته باطري هاي فوق كه از فن آوري ساخت متفاوتي بهره ميبرند,داراي يك ساختار نيستند.در حقيقت طيف وسيعي از كاربرد را بر اساس ساختار خود در وسايل كوچك پخش كننده موزيك قابل حمل تا تامين انرژي مورد نياز يك لپتاپ را دارا مي باشند.واكنش شيميايي بوقوع پيوسته در باطري لپتاپ و تبديل آن به انرژي الكتريكي,جريان پيوسته و يكنواختي را براي كاركرد لپتاپ از قطب مثبت به قطب منفي فراهم مي آورد.

قديمي ترين فن آوري بكار رفته در باطري,nickel-cadmium cell =NiCd مي باشد.متاسفانه اين باطري قادر است جرياني را در حد يك ساعت فراهم آورد و البته كادميوم بكاررفته در آن بسيار سمي بوده كه انهدام باطري را پس از طي عمر مفيد,بسيار مشكل مي سازد.علاوه بر اين,چنين باطري هايي عليرغم اينكه داراي قابليت شارژ تا هزار مرتبه هستند,وليكن از مسئله اي بنام memory effects تاثير مي پذيرند.همچنين به مرور زمان از توانايي شارژ كامل آنها نيز كاسته مي شود.خوشبختانه امروزه باطري هايي به مراتب سبك تر و با كارايي بيشتري ساخته شده اند كه مزيت هاي بيشتري را نسبت به باطري هاي نيكل-كادميومي دارند.بدين ترتيب امروزه باطري هاي NiCd بيشتر در اسباب بازي ها و تلفن هاي بيسيم خانگي ارزان قيمت استفاده مي شوند. در حدود يك دهه گذشته,اكثريت لپتاپ ها به باطري هاي nickel-metal-hydride batteries =NiMH مجهز گشتند.نه تنها چنين باطري هايي كارايي 40 درصدي بيشتري نسبت به نمونه قبلي داشتند,بلكه تاثير memory effects آنان به مراتب بسيار كمتر از نمونه قبلي بود و البته از نظر آلودگي محيط زيست نيز مشكلات كمتري را فراروي مصرف كنندگان قرار مي دادند.البته تعداد دفعات شارژ چنين باطري هايي به 200 مرتبه و در باطري هاي جديدتر از همين گروه به 400 مرتبه محدود مي گردد.

پنجمين تكنولوژي ساخت باتري هاي لپتاپ ها نوع: نيكل-كادميوم است كه حداكثر80 وات بر ساعت توان دارند و 1000 بار قابليت تكرار شارش داند و بدترين مشكل انها سنگيني و الوده بودن انها است . و از كاربرد هاي  اصلي آن ميتوان به  اسباب بازي و Memory Effects و تلفن بيسيم اشاره كرد .

در آينده نزديك از باطري هاي lithium-polymer =Li-poly استفاده خواهد شد كه بيشترين بهره وري را براي مصرف كنندگان نهايي به همراه خواهد آورد.روزگار باطري هاي قديمي بسر آمده است.هم اينك با باطري هايFuel-Cell شما مي توانيد تنها با يك بار شارژ كامل,تا چندين روز براحتي و سهولت و بدون دغدغه از لپتاپ خود نهايت استفاده را ببريد.اين نسل از باطري ها به عنوان مثال از مخزني سود مي جويند كه داراي ذخيره سوخت الكلي است.همچنين گياهاني نيز هستند كه بعنوان مولد انرژي در اين نوع از باطري ها قابل استفاده مي باشند.شركت NEC اولين سازنده لپتاپي اين چنين است كه با يك بار شارژ مي تواند براي مدت زمان 40 ساعت دوام آورد.

خوب با اين اوصاف,يك  Fuel-Cellچگونه كار مي كند؟عملكرد آن درست معكوس واكنش الكتروليز آب(واكنش شيميايي تجزيه آب )است.متيل الكل يا متانول نيز به عنوان سوخت اصلي چنين باطري هايي نيز در واحد تحقيقات شركت NEC در لپتاپي با قدرت باطري 5 ساعت با موفقيت بكار گرفته شد.هنگامي كه مخزن متصل به لپتاپ به عنوان باطري  (با قابليت جدا شوندگي)خالي باشد,انتظار كاركرد از آن منطقي نخواهد بود.ولي البته اگر بجاي حمل يك باطري خارجي ,تنها يك مخزن كوچك متانول به همراه داشته باشيد,موضوع فرق مي كند.البته الكل سمي است.آيا به نظر شما نمي ارزد تا با پر كردن مخزن باطري با حمل تنها يك شيشه كوچك حاوي متانول بتوانيد از لپتاپ خود ساعت ها بهره ببريد,بدون آنكه نگران از دست دادن داده هاي خود گرديد و يا احتياجي به برق نداشته باشيد . تنها مشكل كنوني packaging چنين سوختي است.در حال حاضر fuel cell قابليت تطابق با هيچ لپتاپي را ندارد. كوچك سازي مخزن و قابليت تطابق آن با ورودي برق لپتاپ يكي از عمده مسائلي است كه محققان با آن رودررو هستند.البته انتظار ميرود تا پايان سال جديد ميلادي شركت NEC بتواند لپتاپي منطبق با اين نوع باطري جديد و حداكثر با ابعاد قابل قبول و با وزن كلي(لپتاپ با مخزن)تجاري 2 كيلوگرم را كه قابليت كاركرد آن تا 40 ساعت پس از يك بار شارژ بوده باشد,تا پايان سال ارائه دهد. روند مشابهي نيز براي PDA پيش بيني مي شود.

قدرت و كارايي:

باطري هاي به عنوان منبع دوم تغذيه خارجي لپتاپ تنها روش موجود براي بكارگيري در لپتاپ نيستند.لپتاپ شما ممكن است قادر به نشان دادن ميزان ساعت بكارگيري مفيد باطري را براي شما بويژه در طول يك پرواز طولاني نشان دهد.ولي چگونه؟با وصف اينكه پردازنده لپتاپ نزديك به نصف انرژي باطري را مصرف مي نمايد,ولي به مدد فن آوري هاي بكاررفته در ساخت پردازنده هاي لپتاپ,اين ميزان مصرف كمي بهبود يافته است.به مدد Intel's Pentium M و البته Centrino technology لپتاپ ها سريع تر ,با كارايي بيشتر و به مدت زمان طولاني تري كار مي كنند.هم اكنون با انواع پردازنده هايي كه در لپتاپ بكار گرفته مي شوند و البته در تعيين ميزان مصرف انرژي نيز سهيم هستند آشنا مي شويم.

Intel Pentium M ,part of the Centrino package :

با 77 ميليون ترانزيستور,يك مگا كش خارجي و توانايي عملكرد يكنواخت مي تواند بيشترين عمر مفيد را براي باطري مورد مصرف در لپتاپ به همراه داشته باشد.با توجه به قطعه Intel-made Wi-Fi radio و Intel chipset بكار رفته,جزئي از سنترينو محسوب مي گردد.با سرعت پردازنده حداكثر تا1.7GHz در اكثر لپتاپ هاي سازندگان مختلف و مطرح در اين عرضه بكار رفته و عمر مفيد باطري در اين حالت در حدود 4 ساعت و 12 دقيقه مي باشد.

Intel Celeron M:

بر مبناي Pentium M بوده و از بهاي كمتري نسبت به نمونه قبلي برخوردار است.با حد سرعتي نزديك به 1.2GHz و البته 512KB of secondary data cache گزينه خوبي براي شروع است.با 400MHz frontside bus اين نوع پردازنده داراي نرم افزار كنترل كننده مصرف انرژي است كه سبب مي شود پردازنده با كمترين مصرف انرژي باطري به هنگام كار با لپتاپ رودررو باشد.

Mobile Intel Celeron:

بر اساس هسته Pentium 4 بوده كه كاملا با Celeron M متفاوت است و ميزان بيشتري از انرژي را مصرف مي نمايد. از سرعت 650MHz الي 2.5GHz برخوردار است كه Frontside buses From 100MHz to 400MHz را داراست. عمر مفيد باطري با بكارگيري اين پردازنده كمتر از حالت مشابه در Pentium M مي باشد.

Intel Mobile Pentium 4:

بر پايه Desktop Pentium 4 بوده و داراي 55 ميليون ترانزيستور و 512KB of external cache مي باشد.بيشتر در Desktop-replacement laptops  ( لپتاپ هاي جايگزين سيستم هاي روميزي ) مورد استفاده داشته و با حداكثر سرعت 3.2GHz كارايي دارد.حداكثر عمر مفيد باطري در اين نوع از پردازنده هاي بكار گرفته شده در لپتاپ در حدود 2 ساعت و 47 دقيقه است.

 
Intel Pentium 4:

با اينكه اين پردازنده خاص رايانه هاي روميزي است,ولي در برخي از Desktop-replacement laptops ( لپتاپ هاي جايگزين سيستم هاي روميزي ) بكار گرفته مي شود.بسيار سريع بوده و قيمت آن بسيار كمتر از Mobile Pentium 4 and Pentium M chips مي باشد.البته اين پردازنده بسيار زود گرم مي شود و عمر باطري را بسيار كوتاه مي نمايد.

AMD Athlon XP-M:

با حداكثر سرعت 2GHz جزو ارزانترين پردازنده هاي بكار رفته در لپتاپ محسوب مي گردد.عمر مفيد باطري در بكار گيري اين نوع پردازنده در حدود 2 ساعت و 27 دقيقه است كه از اين جهت بعد از Mobile Pentium 4 and Pentium M قرار مي گيرد.مدل Mobile Athlon 64 نيز در برخي از لپتاپ ها بكار گرفته شده است.

Apple PowerPC:

خريداران Apple iBook داراي پردازنده هايي با سرعت هاي 800MHz, 933MHz, and 1GHz PowerPC G4 processor بوده كه در صورت ارتقا تا حد 1.33GHz نيز وجود دارد. 512KB external cache در اين نوع از پردازنده ها وجود داشته كه در مدل12-inch iBook عمر باطري 3.5 ساعت,در نوع 17-inch آن 2.7 ساعت مي باشد.

1-به كوچك ترين فكر كنيد:

اگر عمر طولاني باطري مدنظر شماست,در فكر لپتاپي با نمايشگر 17 اينچي و با پردازنده با سرعت بالا نباشيد,چرا كه لپتاپ شما حداكثر دو ساعت با باطري خود مدارا خواهد نمود.به هنگام خريد لپتاپ بيشتر به فكر انواعي از جمله
ultraportable or a thin-and-light laptop باشيد.يك Pentium M processor نصف ميزان انرژي مصرفي يك Pentium 4را مصرف مي نمايد.يك نمايشگر 12.1-inch screen نصف ميزان 17-inch model را از نظر انرژي مصرفي مصرف مي نمايد.بكار گيري يك درايو سخت 4,200rpm به عوض نوع 5,400rpm در حدود 20 دقيقه بر عمر مفيد باطري شما خواهد افزود.

2-برق مصرفي لپتاپ خود را كنترل كنيد:

power settings لپتاپ خود را تنظيم نماييد.

Start > Control Panel > Performance And Maintenance > Power Options LCD screen را به گونه اي تنظيم كنيد كه بعد از 5 دقيقه عدم فعاليت خاموش گردد. اجازه دهيد هارد لپتاپ تا 20 دقيقه فعال باقي بماند. تمامي محتويات سيستم را در RAM ذخيره نماييد (زماني كه لپتاپ shut down خواهد بود).

3-تمامي روشنايي را تاريك سازيد:

ميزان درجه روشنايي نمايشگر شما 10 وات از قدرت باطري را بخود اختصاص مي دهد.آن را در حدي تاريك نماييد كه امكان براحتي ديدن صفحه نمايشگر برايتان فراهم باشد.معمولا با كليد اف 6 ميتوانيد اين كار را انجام دهيد.

4-مراقب انرژي مانده باطري باشيد:

به ميزان انرژي باقي مانده باطري لپتاپ خود با كنترلbattery power icon در system tray دستگاه آگاه باشيد.

5-لذت خود را دو يا سه برابر نماييد:

در برخي از لپتاپ ها نظير Fujitsu's LifeBook S series مي توانيد از باطري دومي نيز استفاده كنيد كه بر رويmodular bay تثبيت ميشود و تقريبا مدت زماني دو برابر حد معمول به شما امكان استفاده از انرژي را ميدهد. در برخي از لپتاپ ها نيز مي توانيد از باطري سومي نيز همزمان استفاده نماييد كه برdocking station يا media slice نصب مي شود.

6-هر زمان كه توانستيد شارژ كنيد:

قبل از ترك منزل يا محل كار,تمامي باطري هاي خود را شارژ كامل كنيد.

7- CMOS battery را كنترل كنيد:

اگر شما مجبور باشيد تا laptop's clock يا system BIOS را reset نماييد,ممكن است كه backup battery به همراه داشته باشد.باطري دوم كه CMOS battery ناميده مي شود,ساعت لپتاپ را تغذيه مي نمايد هنگامي كه لپتاپ روشن نيست.باطري فوق گران نيست ولي براي جستجوي آن بايد داخل لپتاپ را بكاويد.برخي سازندگان آن را در زير
memory chip slots قرار مي دهند,در حالي كه برخي ديگر آن را در كنار باطري اصلي دستگاه قرار مي دهند.

8-برنامه هاي غير ضروري را شات داون كنيد:

تمامي برنامه هاي غير ضروري و ادواتي كه استفاده نمي كنيدرا هنگامي كه از باطري لپتاپ خود بهره مي جوييد خاموش كنيد.هنگامي كه به wireless hot spot متصل نيستيد,Wi-Fi hardware را خاموش سازيد.اگر جهت اتصال به شبكه از PC Card بهره مي جوييد,آن را به هنگام عدم نياز جدا نماييد.شنيدن موزيك از روي سي دي و يا تماشاي فيلم دي وي دي ميزان مصرف باطري شما را دو چندان مي كند.

9-تخليه كامل باطري:

براي داشتن عمر باطري مفيد,در اولين بار استفاده اجازه دهيد تا باطري شما بخوبي تخليه شود.سپس آن را كاملا شارژ كنيد.اين كار را حداقل براي دو مرتبه از اولين استفاده از باطري لپتاپ خود مد نظر داشته باشيد و آن را هنگامي كه ميزان انرژي باقي مانده باطري به نصف تقليل يافت,شارژ نكنيد.در هواي بسيار سرد يا مثلا در ماشين داغ از لپتاپ خود استفاده نكنيد.باطري داغ زود تر تخليه شده و باطري سرد نيز انرژي مورد نياز شما را تامين نخواهد كرد.همچنين به اختصاص زماني اندك براي باطري كه بتازگي شارژ گرديده و گرم است -جهت سرد شدن-فكر كنيد.


10-تميز نمودن اتصالات باطري به دستگاه:

هر شش ماه تمامي در گاهي و اتصالات باطري به لپتاپ خود را با دستمال كتاني آغشته به الكل تمييز نماييد.

11-تمامي موارد غير ضروري را غير فعال كنيد:

الف- در طول سفر با هواپيما از ديدن دي وي دي يا فايل هاي مالتي مديا جدا پرهيز كنيد.

ب -با هربار فشردن دگمه save سروصدايي از هارد لپتاپ شما بر مي خيزد كه برق بيشتري مصرف مي كند.

ج- اگر در حين كار با لپتاپ به كارت بيسيم نيازي نداريد,آن را خاموش سازيد.اگر فعال باشد,به صورت مداوم براي يافتن شبكه ها به جستجو مي پردازد.

د- از گزينه power option در ويندوز xp لپتاپ خود براي كاهش مصرف برق كل سيستم يا برخي قطعات آن استفاده كنيد.

12-از گرماي بيش از اندازه دوري كنيد:

الف -دماي بالا باعث تخليه سريع باطري مي شود.

ب- باطري لپتاپ خود را در دماي اتاق نگهداري و يا شارژ كنيد.

ج- از شارژ ناقص باطري خودداري كنيد.

د -تا انتها آن را بطور كامل مصرف كنيد,مگر اينكه نگران از دست دادن ناگهاني فايل هايي باشيد كه در حين كار ممكن است به علت تمام شدن جريان انرژي از دست بدهيد.

13 -از قابليت هاي لپتاپ خود براي صرفه جويي در مصرف باطري استفاده نماييد:

الف-تمامي لپتاپ ها به يك روش منابع برق را كنترل نمي كنند.برخي براي سفر هاي تجاري طراحي شده انداين لپتاپ ها برق كمتري مصرف مي كنند.

ب-از قابليت توكار صرفه جويي در مصرف باطري با توجه به مندرجات دفترچه راهنماي آن استفاده نماييد.اغلب كاربران حتي از وجود چنين چيزي در لپتاپ خود بي خبرند.

ج-غالبا كاليبره سازي لپتاپ به آساني دابل كليك كردن بر روي آيكن باطري در نوار ابزار سيستم عامل آن است.

در تصوير روبرو  مقايسه اي  در مورد زمان شارش چند مدل باتري نوتبوك را مشاهده ميكنيد :