کامپيوتر Laptop کامپيوتري کوچک و قابل حمل ميباشد که داراي صفحه تصوير مسطح و صفحه کليدي است که روي هم تا ميشوند . کامپيوتر هاي Laptop که با باتري کار ميکنند اغلب داراي يک صفحه تصوير LCD ( نمايشگر کريستال مايع ) ميباشند. بعضي از مدلها ميتوانند با يک ايستگاه جفت شوند و به عنوان يک سيستم روميزي کامل در دفتر عمل کنند. در بعضي از کامپيوتر هاي Laptop مجموعه اي از برنامه هاي کاربردي تجاري در ROM تعبيه شده است.

Laptop يکی از انواع متفاوت کامپيوترهای موجود است . اين نوع از کامپيوترها دارای قدرت محاسباتی و عملياتی نظير کامپيوترهای شخصی می باشند. با توجه به ويژگی های متعدد اين نوع از کامپيوترها خصوصا" قابليت حمل، می توان آنها را در موارد متفاوت و بصورت فرامکانی استفاده کرد .

سير تکاملی کامپيوترهای Laptop

اولين مرتبه ايده ايجاد يک کامپيوتر Laptop ، توسط شخصی با نام "Alen Key" در سال 1970 مطرح گرديد. در سال 1979 اولين کامپيوتر Laptop توسط "William Moggridge" طراحی گرديد. کامپيوتر فوق دارای 340 کيلوبايت حافظه بود. در سال 1983 ، توسط " Gavilan Compute " يک Laptop با مشخصات زير توليد گرديد :

• 64 کيلوبايت حافظه RAM ( امکان ارتقاء آن تا 128 کيلوبايت وجود داشت )

• از سيستم عامل اختصاصی شرکت Gavilan استفاده می کرد( قابليت استفاده از MS-DOS نيز وجود داشت ).

• ريزپردازنده 8080

• موس touchpad

• چاپگر قابل حمل

• وزن آن 4 کيلوگرم و بهمراه چاپگر 6/4 کيلوگرم

کامپيوتر فوق دارای يک فلاپی درايو بود که با ساير فلاپی درايوهای موجود ، سازگار نبود.

در سال 1984 ، شرکت "اپل " مدل Apple II را معرفی کرد. کامپيوتر فوق از لحاظ اندازه نظير يک کامپيوتر Notebook بود. سيستم فوق دارای يک ريزپردازنده 65 C02 يکصد وبيست و هشت کيلوبايت حافظه ، يک فلاپی درايو 5.25 ، دو پورت سريال ، يک پورت موس ، يک کارت مودم و منبع تغذيه خارجی ، بود. وزن کامپيوتربدون در نظر گرفتن مانيتور، 5 کيلوگرم بود. در کامپيوتر فوق از يک مانيتور نه اينچ تک رنگ و يا يک پانل اختياری LCD استفاده می شد. . در ادامه و در سال 1986 ، شرکت IBM نمونه محصول خود را در اين زمينه عرضه کرد. در سيستم فوق از ريزپردازنده 8080 ، 256 کيلوبايت حافظه ، دو عدد فلاپی درايو 3.5 اينچ ، يک LCD ، پورت های سريال و موازی و يک محل خاص برای يک مودم خارجی ، استفاده می گرديد. کامپيوتر فوق بهمراه نرم افزارهای اختصاصی نظير واژه پرداز ، دفترچه تلفن و ... عرضه گرديد. وزن سيستم فوق 5.4 کيلوگرم و به قيمت 3500 دلار فروخته می گرديد.
در ادامه شرکت های متعدد اقدام به توليد کامپيوترهای Laptop نمودند. امروزه اين نوع از کامپيوترها دارای قابليت ها ی فراوانی بوده که استفاده کنندگان مربوطه را در تمام سطوح راضی می نمايد .

کالبد شکافی کامپيوترهای Laptop

بمنظور آشنائی با عناصر تشکيل دهنده يک Laptop ، مدل Toshiba satellite Pro را بررسی خواهيم کرد. کامپيوترهای Laptop نظير تمام کامپيوترهای ديگر، دارای يک ريزپردازنده است .ريزپردازنده مسئول انجام تمام عمليات در کامپيوتر است .

ريزپردازنده :

• دارای مجموعه ای از دستورات داخلی ذخيره شده در حافظه بوده و قادر به دستيابی به آنان است .

• قادر به دريافت دستورالعمل ها و يا داده از صفحه کليد و يا دستگاههائی نظير : موس ، Touchpad،trackbal و.. است .

• قادر به دريافت و ذخيره سازی داده از دستگاههای متفاوت ذخيره سازی نظير : هارد ديسک ، فلاپی درايو ، CD درايو و..است.

• قادر به نمايش اطلاعات بر روی مانتيورهای متفاوت ( CRT و يا LCD ) است .

• قادر به ارسال داده برای چاپگر، مودم ، شبکه های کابلی و بدون کابل از طريق پورت های متفاوت است .

• انرژی خود را از باطری و يا برق شهری تامين می کند.

تمام عناصر يك لپتاپ در شكل زير مشهود است :

  يک Laptop دارای عناصر اصلی مشابه يک کامپيوتر شخصی است . اين عناصر عبارتند از :

• ريزپردازنده

ريزپردازنده بمنزله مغز يک Laptop است . ريزپردازنده مسئول و هماهنگ کننده انجام تمام عمليات در کامپيوتر بر اساس دستورالعمل های برنامه نويسی شده است . ريزپردازنده کامپيوترهای Laptop دارای ويژگی های خاص بمنظور مصرف پايين انرژی و حرارت می باشند.

• سيستم عامل

سيستم عامل مجموعه ای از دستورات نرم افزاری است که برای پردازنده فعاليت مربوطه را مشخص خواهد کرد. سيستم های عامل استفاده شده برای Laptop مشابه سيستم های عامل کامپيوترهای شخصی ( ويندوز 98 ، 2000 ، XP مايکروسافت و سيستم عامل Mac OS ) است

• حافظه

کامپيوترهای Laptop دارای حافظه های RAM و ROM می باشند. تراشه ROM شامل BIOS با عملکرد مشابه در يک کامپيوتر شخصی است . برنامه ها و داده ها در حافظه RAM مستقر می گردند. حافظه RAM استفاده شده در Laptop با ساير حافظه های مربوطه ( در کامپيوترهای شخصی ) دارای تفاوت هائی است . اندازه وشکل ماژول های حافظه از مهمترين تفاوت های موجود می باشند. توليد کنندگان کامپيوترهای Laptop می بايست کامپيوترهای کوچکتری ( از لحاظ اندازه ) نسبت به کامپيوترهای شخصی ، توليد نمايند. بنابراين طبيعی است که ماژول های حافظه در آنها متفاوت باشد. اکثر توليدکنندگان از استاندارد SODIMM)Small Outline Dual Inline Memory Module ) استفاده می نمايند. اغلب کامپيوترهای Laptop می بايست دارای حداقل 64 مگابايت حافظه بمنظور اجرای سيستم عامل و ساير نرم افزارهای کاربردی باشند. در برخی از کامپيوترهای Laptop امکان ارتقاء حافظه نيز وجود دارد. در چنين مواردی از يک Access Panel استفاده و آن را به تراشه حافظه اضافی متصل می نمايند.

• درايو ( هارد ، فلاپی ،  DVD ، CD)

در کامپيوترهای Laptop از دستگاههای ذخيره سازی متعددی استفاده می شود. تمام کامپيوترهای Laptop دارای يک هارد ديسک داخلی با ظرفيت بين شش تا بيست گيگابايت می باشند. با اينکه هارد ديسک های استفاده شده در کامپيوترهای laptop دارای عملکردی مشابه با هارد ديسک های موجود در کامپيوترهای شخصی می باشند ، ولی ظرفيت و تنوع هارد ديسک های قابل استفاده در Laptop نسبت به کامپيوترهای شخصی بمراتب کمتر است . ( حق انتخابی کمتری در رابطه با انتخاب ظرفيت هارد ديسک دلخواه وجود دارد ) .

اغلب کامپيوترهای Laptop دارای انواع خاصی از سيستم های ذخيره سازی Removable نظير : فلاپی ديسک ، ديسک های ZIP ، ديسک های فشرده (CD) و DVD می باشند. در اين راستا سه رويکرد متفاوت وجوددارد :

برخی دارای بيش از يک محل برای استفاده از ديسک درايوها می باشند.

برخی دارای صرفا" يک محل بوده و می توان ديسک درايوها را در زمان نياز جايگزين نمود.( سيستم خاموش ، سيستم روشن )

برخی دارای درايوهای داخلی نبوده و تمام دستگاهها بصورت خارجی به سيستم متصل می گردند.

• پورت های ورودی و خروجی

کامپيوترها نيازمند ارتباط با دستگاههای متفاوت نظير : چاپگر ، مودم و شبکه می باشند. کامپيوترها قادر به ارسال و دريافت اطلاعات از طريق پورت های متفاوت ورودی و خروجی می باشند. پورت های فوق بصورت سريال ، موازی و يا USB می باشند.

برخی از کامپيوترهای Laptop ، علاوه بر پورت ها، دارای اسلات های اضافی برای کارت های PCMCIA ( نوع اول و دوم ) و يا کارت های PC می باشند. کارت های فوق بمنظور افزايش حافظه ، نصب يک مودم ، کارت شبکه و ... استفاده گردند.

• کارت صدا

اغلب کامپيوترهای Laptop دارای کارت صدا و بلندگو بمنظور پخش موزيک و ... می باشند. کيفيت بلندگوهای همراه با کامپيوترهای laptop در اغلب موارد مشابه بلندگو کامپيوترهای شخصی نمی باشد.

کامپيوترهای Laptop دارای تفاوت هائی با کامپيوترهای شخصی می باشند. مهمترين اين موارد عبارتند از :

• منبع تغذيه

کامپيوترهای Laptop دارای قابليت استفاده از برق شهری می باشند. بدين منظور از آداپتورهای خاصی استفاده می گردد. يکی از خصايص بارز کامپيوترهای Laptop ، قابل حمل بودن آنها است . بدين منظور امکان استفاده از باطری در آنها پيش بينی شده است . تمام کامپيوترهای Laptop دارای باطری قابل شارژ می باشند. عمرمفيد باطری به نوع باطری و نوع استفاده از سيستم بستگی دارد . کامپيوترهای Laptop دارای مدل های ديگری از باطری بمنظور نگهداری اطلاعات موجود در حافظه CMOS می باشند.

• نمايشگر

تمام کامپيوترهای Laptop دارای يک نوع خاص از صفحات نمايشگر LCD می باشند. اين نوع صفحات نمايشگر دارای ويژگی های زير می باشند :

12 تا 15 اينچ

سياه و سفيد ( 16 مقياس متفاوت برای خاکستری) و يا رنگی ( 65.536 )

بصورت Passive و يا Active می باشند ( نمايشگرهای Active دارای شفافيت بيشتر و برای مطالعه مناسبتر می باشند)

• دستگاه ورودی

در کامپيوترهای شخصی بمنظور ورود اطلاعات از صفحه کليد و يا موس استفاده می شود. در کامپيوترهای Laptop از دستگاههای ورودی متفاوتی استفاده می شود. در اين راستا سه گزينه وجود دارد :

Trackball . با چرخش گوی ، امکان حرکت Cursor بر روی نمايشگر LCD فراهم می گردد.

TrackPoint .با فشردن انگشتان دست بر روی نقطه مورد نظر ،امکان حرکت Cursor فراهم می گردد.

TouchPad . با حرکت دست بر روی Pad امکان حرکت Cursor فراهم می گردد.

• اتصالات Docking

اغلب کاربران در زمان استفاده از کامپيوترهای Laptop دارای مشکلاتی در زمينه صفحه نمايشگر( اندازه کوچک آن ) و يا صفحه کليد ( صفحه کليد کوچکتر از يک صفحه کليد استاندارد است ) می باشند ، بمنظور استفاده راحت تر کامپيوترهای Laptop در مواردی که از آنان بصورت Desktop استفاده می گردد ، Docking station مطرح شده است . سيستم فوق دارای چندين دستگاه جانبی ( مانيتور بزرگ ، صفحه کليد بزرگ ، موس ، چاپگر و ديسک درايو ) متصل شده است . در چنين حالتی می توان Laptop را به Staion مربوطه متصل و از آن بعنوان يک کامپيوتر روميزی استفاده کرد.در اين حالت صرفا" از يک اتصال در Laptop استفاده می شود. اغلب کامپيوترهای Laptop دارای اتصالات Docking می باشند.